Soorten dakbedekking

Dakbedekkingen zijn er in verschillende maten, materialen en kleuren te verkrijgen. Meer informatie over de voor-en nadelen van de verschillende soorten, vind je hier.

Dakbedekking plaatsen? Klik hier voor gratis & vrijblijvende offertes van dakwerken en vergelijk prijzen.

Dakspant

Een dakspant draagt de dakconstructie samen met de dakbedekking (dakpannen, leien, …) en zorgt ervoor dat het dak beschermd blijft bij weer en wind. Het gewicht wordt door het dakspant verticaal overgebracht naar de dragende muren of de borstwering van de zolder waarop bijvoorbeeld een muurplaat is verankerd.
Dit kan zowel voor platte als hellende daken. Voor platte daken kan een dakspant bijvoorbeeld bestaan uit een samenstelling van horizontale en schuinlopende ribben van hout of staal. Bij hellende daken hebben we meer keuze. Zo hebben we gelijmde dakspanten,

steekspanten, vakwerkspant, hangspant, Verbeterd-Hollands spant enz….

Gebreken aan een dakspant komen niet zoveel voor maar ze zijn er wel bijvoorbeeld bij doorbuigen of trekken van het dakspant. Deze kan best verholpen worden in een vroeg stadium door extra ondersteuning te bieden. Ook dient u er op te letten dat de spanten niet door schimmel of insecten worden aangetast. Zo is hout dat lang op de grond gelegen heeft, vatbaar voor zwamaantasting. Gebruik daarom best behandeld hout. De beste bescherming bieden chemische impregneringsmiddelen. Ze worden op voorhand in een bad gelegd waardoor het middel tot diep in het hout kan inwerken, of u kan het hout er ook aan de buitenkant meer bewerken.

Soorten dakbedekking

Het dak bestaat dus uit het spant, waarover we al het een en ander gezegd hebben, het beschot (betimmering tegen de balken van het spant) en de dekking. Deze dekking moet altijd als één geheel worden gezien met de goten en regenpijpen voor de afvoer van regenwater. Zinkstroken, dakgoten, afvoerpijpen, schoorsteenafwerking (loketten) en dakvensterbekledingen, vragen dezelfde aandacht als de dakbedekking zelf.

Als oudste soorten dakbedekking vindt men in Midden-Europa stro en riet, in bergstreken houten spaantjes, grote platte stenen en zelfs met stenen bezwaarde planken. Naast deze ‘zachte’ dakbedekkingen ontstond later harde dekking met leisteen en gebakken pannen. In bepaalde streken komen dekkingen van zandsteen en kalksteenplaten voor. In recente jaren zijn er dekkingen uit allerlei soorten plaat (verzinkt, van ijzer, koper, zink, eterniet en lichtmetaal), asfaltpapier en glas ontstaan. Als laatste toepassingen zijn hierbij dan nog betonplaten, alsmede verschillende kunststoffen gekomen. Alle soorten dekking vereisen echter, wanneer zij aan hun doel willen beantwoorden, goede bevestiging en een bepaalde helling. In het hier volgende zullen we ons hoofdzakelijk met het pannendak bezighouden en daarnaast even in het kort aan enkele andere soorten aandacht schenken. Benieuwd naar een prijs op maat voor jouw dakwerken? Ontvang hier vrijblijvend prijzen op maat.

Pannendekking
Dakpannen zijn, mits goed gebakken, bestand tegen weersinvloeden. Ze geven het dak daarnaast een fraai en levendig aanzien. Iedere pannensoort vereist een bepaalde dakhelling. Voor vrijwel alle soorten bestaan gelijke vormen van glas, die gewoon tussen de keramische pannen aangebracht kunnen worden om de zolderruimten licht te verschaffen. Ze worden echter de laatste tijd veel minder gebruikt dan vroeger. Veel pannensoorten zijn geglazuurd of aan de bovenkant van een kleurlaag voorzien, die behalve het aanzien ook de dichtheid verhoogt.

Gewoon pannendak
In ons land worden over het algemeen pannensoorten toegepast met zgn. kop- en zijsluiting (platte sluitpan, muldenpan, kruispan en vooral de Hollandse pan). De algemene benaming spreekt voor zichzelf. Met de opkomst van de machinale fabricage zijn er in de laatste decennia een groot aantal soorten ontstaan, en de hier in het boek genoemde vormen dan ook slechts een geringe afspiegeling hiervan. Men is zich, voor speciale doeleinden, ook op kleur en aanzien gaan richten. De zgn. gerande pan is van dit streven een typisch voorbeeld. Ook zijn er pannen ontwikkeld voor daken (bijv. van bungalows) met een geringe helling van ongeveer 20°.
De afstand van de panlatten bedraagt voor gewone pannen meestal 33 a 35 cm.

Leipan
Deze pan is, evenals een lei, geheel vlak, hoogstens heeft hij een nok voor bevestiging op de panlatten, maar sommige soorten worden als een lei met nagels vastgezet. De onderkant kan recht, half cirkelvormig of driehoekig zijn. Aan de rechte uitvoering wordt vaak voor zgn. dubbele dekking de voorkeur gegeven. Leipannen maken drie soorten van dekking mogelijk: enkele, dubbele en kroondekking. Hoewel de leipan in ons land een niet veel gebruikte dekking is, vormt hij toch voor bungalows en alleenstaande huizen wel een goede toepassing, om zijn dichtheid tegen stuifsneeuw bijv.; reden, waarom wij deze eenvoudige pan hier toch vermelden, ook om het sierlijke aanzien ervan. Meer info vind je op de website van www.dakconstructie.be.

Enkele dekking
Deze soort dekking past men, wegens het geringe aantal pannen dat men ervoor nodig heeft, voor minder belangrijke bouwsels toe. Op de balken van het dakspant worden horizontale latten, de zgn. panlatten van ongeveer 3 X 5 cm dik, op een onderlinge afstand van 22 cm gespijkerd. De pannen worden in rijen naast elkaar op de latten gelegd. De onderste rij aan de voet van het dak, legt men dubbel. Daar de langsvoegen tussen twee naast elkaar liggende pannen niet geheel door de volgende laag overdekt worden, legt men onder deze voegen reepjes metaal of asfaltpapier, meest echter nog van hout, om het indringen van het water te voorkomen. De enkelvoudige dekking met leipannen is slechts geschikt voor daken met een helling van ongeveer 45° a 50°.

Dubbele dekking
Deze dubbele dekking is in sommige landen (vooral in Duitsland) de meest toegepaste vorm van dakbedekking. De panlatten krijgen hierbij een afstand van 14 tot 16 cm. Door de dichtheid wordt deze dekking vrij zwaar en hij vereist dan ook een stevige dakconstructie.

Romaanse pan
Ook in ons land kennen we een dergelijke benaming, doch de echte Romaanse pan, die wij in dit geval bedoelen, treft men in geheel Zuid-Europa aan en ze is voor deze streken als het ware tot een symbool van de zuidelijke zon en warmte geworden.

Asfaltdaken
Terwijl men asfalt vroeger alleen toepaste voor kippenhokken, zien we dat deze, vooral voor de amateur, handige dakbedekking, tegenwoordige ook gebruikt wordt voor garages, schuren, uitbouwtjes enz.
De goede kwaliteiten, die door de voortschrijdende techniek en allerlei moderne bestrooiingsmiddelen beschikbaar zijn, vormen een zeer bruikbare dekking voor kleinere daken. Wel moet het aanbrengen zorgvuldig uitgevoerd worden. Vooral is een stevige ondergrond van belang. Als deze uit hout bestaat mag hij toch zeker minstens duims (25 mm) zijn. De werking van het hout kan immers, vooral aan het strak liggende asfaltpapier, veel schade doen. Betonplaten daarentegen vormen een ideale ondergrond. Wilt u een dekking die echt tegen een stootje kan, legt u dan een dubbele laag. Benieuwd naar een prijs op maat voor jouw dakwerken? Ontvang hier vrijblijvend prijzen op maat.

Plaatdaken
Afgezien van het feit dat zinken daken steeds meer ‘uit de mode’ raken, zal wel geen enkele amateur zich aan deze lang niet eenvoudige materie wagen. Weliswaar schenken wij in het hierop volgende deel ‘Omgang met metalen’ uitvoerig aandacht aan het solderen van zink-plaat, maar dit is veeleer voor reparatie van kleine daken en balkonbedekkingen bedoeld. Hoewel de amateur zich voor nieuwe dakbedekkingen voorlopig zal moeten beperken tot polyester- en eternietplaten, die overal in de doe-het-zelf-zaken verkrijgbaar zijn, is er een ontwikkeling gaande die mogelijk binnen afzienbare tijd de staalplaat in zijn bereik zal brengen.
Deze staalplaat, die op zichzelf een ideale dekking vormt, wordt voor industriële doeleinden al in ruime mate gebruikt. Vooral voor dekking van fabrieks- en magazijnhallen wordt hij reeds op grote schaal (ook in ons land) toegepast. Weliswaar heeft hij een coating van asfalt of mastiek nodig, doch verder werkt hij, vooral voor grote vlakken, bijzonder snel, daar hij zonder verdere onderlaag (hout of betonplaat) direct op de gordings wordt aangebracht. De stevigheid van de plaat zelf en de aangebrachte profilering maken dit mogelijk. Benieuwd naar een prijs op maat voor jouw dakwerken? Ontvang hier vrijblijvend prijzen op maat.

Afdekken van nokken en hoekkepers

Daknokken en hoekranden (kepers) worden met speciaal daarvoor gevormde halfronde pannen afgedekt. Ze worden met een kalkmortel met geringe toevoeging van cement aangevoegd, waardoor ze een stevige en goed sluitende bekroning van het dak vormen. U moet er hierbij echter wel op letten dat de nokvorst niet geheel met specie opgevuld wordt.

Gebreken van pannendaken

Het verdient aanbeveling de conditie van een pannendak voortdurend in het oog te houden en niet slechts wanneer door een hinderlijk lek de aandacht getrokken wordt. Het tijdig ontdekken van vochtige plekken of van plaatsen ‘waar u de lucht kunt zien’, voorkomt vaak groter onheil.

Kapotte pannen
De oorzaak van lekken, moet vaak gezocht worden bij kapotte pannen. Het komt echter, vooral bij oude daken, ook voor, dat de oppervlakte van de pannen afbladdert. Zulke pannen moeten eveneens vervangen worden.

Lekkende verbindingsplaatsen
Mankeert er aan de pannen niets, dan moet het lek misschien bij de een of andere verbindingsplaats gezocht worden, zoals de afdichting rond de schoorsteen of om een ontluchtingsbuis. Soms zijn zulke lekken eenvoudig te verhelpen, maar meestal is het beter er de vakman bij te halen.

Condenswater
Niet altijd echter behoeft het ‘lekwater’ van buiten te komen. Onder bepaalde omstandigheden kan zich namelijk ook condenswater vormen. Dit is even hinderlijk, daar het tot schimmelen en vermolmen van panlatten en zelfs van beschot of spanten kan leiden en daardoor grote schade kan aanrichten. De oorzaak van zo’n condenswatervorming ligt in het verschil tussen de temperatuur buiten en op de zolder en verder in ontoereikende ventilatie, bv. tussen pannenlaag en beschot. U kunt dit afdoende verhelpen door het aanbrengen van een aantal (bv. 2 meter van elkaar) ventilatiepannen.

Nokgebreken
Juist aan de nok of bij de hoeken (kepers), waar de naad tussen de halfronde nokpannen (zgn. nokvorsten) en de gewone pannen met specie aangestreken is, kunnen zich gemakkelijk lekken voordoen, door het afbrokkelen van de kalk. In zo’n geval is het niet aan te raden de uitgevallen gedeelten eenvoudig opnieuw dicht te strijken. Beter is het op de gebrekkige plaatsen de vorsten geheel te verwijderen, ze van de oude kalk te ontdoen en opnieuw aan te voegen (1 deel kalk, 2 en half deel zand met geringe toevoeging van cement).

Nogmaals: vooral de halfronde vorst niet helemaal volstoppen met specie, doch alleen de naden dichtstrijken. Scheuren in de vorsten ontstaan vaak doordat ze te vol gestopt worden. Zet de specie dan uit, dan springt de vorst.

Dakdekkerswerk is gevaarlijk

Het werken op een dak, vooral aan steile puntdaken, is zeker niet ongevaarlijk. Menigeen die ‘even’ een paar kapotte pannen zou vervangen of een lekkende nok zou dichtstrijken, heeft dit ondervonden. Het gaat hierbij niet alleen om het geringe houvast dat u boven vaak heeft en zelfs niet om duizeligheid in die ongewone positie, doch eveneens om de stevigheid van de goot waarin u de ladder plaatst.